Núi thơ Dục Thuý - Ninh Bình

Nổi tiếng với hơn 40 bài thơ khắc trên vách núi của các danh nhân, núi Non Nước nằm nghiêng mình bên sông... không chỉ là cảnh tiên nơi cõi tục mà còn là núi thơ với “thơ phú anh hoa đầy vách gấm” làm mê hồn du khách.
Đây là trường hợp rất hiếm vì không phải núi non nào được xếp loại danh thắng nhờ chuyện khắc thơ nhiều đến như vậy.

Núi Non Nước cao trên 100m ở Ninh Bình. Núi còn có tên cổ là Dục Thúy Sơn nghĩa là 'con chim chả' tắm bên dòng sông nước bạc. Núi nằm ở vị trí ngã ba sông, nơi giao giữa sông Vân với sông Đáy. Hàng trăm năm trước, chân núi bị sóng biển bào mòn, khoét thành một hõm sâu, từ xa nhìn lại, núi giống như một mái hiên hình vòm cuốn che rợp cả một khoảng sông xanh.

Vào đời Trần, Trương Hán Siêu tự là Thăng Phú, hiệu là Đôn Tẩu - người con của đất Ninh Bình đã khởi tạo nên bảo tàng thơ này, khai sinh ra truyền thống khắc thơ vào núi đá.

Bài thơ đầu tiên ông khắc vào vách núi có tên là Núi Dục Thuý ngợi ca vẻ đẹp của núi và khát vọng tha thiết muốn trở về với quê hương vì sự quyến rũ của phong cảnh Dục Thúy tươi đẹp: Non xanh xanh vẫn như xưa/ Du nhân đi mãi vẫn chưa thấy về!/Sóng in bóng tháp bồ-đề/Mở toang cửa động liền kề chân mây.

Kể từ sau bài thơ khắc núi của Trương Hán Siêu, nhiều người còn biết đến ngọn núi này như một ''núi thơ''.
Đến triều Lê, vua Thánh Tông khi ở Vĩnh Lăng (Thanh Hoá) trở ra, cũng dừng thuyền lên thăm núi Dục Thuý, cảm thán trước cảnh đẹp của thiên nhiên và những bài thơ trên vách núi, đã làm bài Đề núi Dục Thuý, cho khắc ở phía tây của ngọn núi nhô cao ở phía đông.

Vua Tự Đức triều Nguyễn đến thăm núi cũng đề thơ vào vách đá.

Có thể nói không một ngọn núi nào trên đất nước ta lại gắn với nhiều triều đại phong kiến Việt Nam như núi Dục Thuý. Nhiều tao nhân mặc khách mỗi khi đến nơi này đều đề thơ khắc núi. Cho đến nay, người ta đã tìm thấy trên dưới 40 bài thơ được khắc trên sườn Non Nước với nhiều thể loại khác nhau, nhiều nhất là loại thơ 4 chữ - tứ tuyệt, ngũ ngôn - năm chữ, tám câu - bát cú, thất ngôn - bảy chữ.

Những bài thơ đều thiên về tả cảnh, tả tình gửi gắm niềm tâm sự riêng tư, suy ngẫm về sự hưng vong và nhân tình thế thái…

Tác giả của những bài thơ nổi tiếng ấy thường là các bậc đế vương, các danh nhân đất nước như Lê Thánh Tông, Lê Hiền Tông, Phạm Sư Mạnh, Trương Hán Siêu, Nguyễn Du, Ngô Thi Sĩ…
Dục Thuý trở thành núi thơ, một tuyển tập thơ có một không hai ở đất nước ta chứa đựng những bài thơ hay trong bảy thế kỷ qua.

Bất luận thời gian, trải qua bao độ phong sương, mưa nắng của đất trời, những bài thơ chữ Hán, chữ Nôm, nét chữ to, nét chữ nhỏ, khắc trên vách núi vẫn còn in rõ như mới hôm qua. Những tác phẩm thơ khắc trên đá như những tác phẩm điêu khắc tạo hình hoàn chỉnh cho cái đẹp của núi, cuốn hút du khách lòng không muốn rời, chân không muốn bước để say trong cảnh núi sông tuyệt mỹ.

Đặt chân tới Dục Thuý Sơn là đến với bảo tàng thơ Hán Nôm - một bảo tàng thi ca của tạo hoá rất sống động và phong phú giữa đất trời.

Dục Thuý Sơn không chỉ là một thắng cảnh, một núi thơ mà còn là một cứ điểm quân sự lợi hại kiểm soát đường giao thông thuỷ bộ Bắc - Nam thời xưa. Do núi nằm ở vị trí trọng yếu kiểm soát đường giao thông thủy - bộ Bắc Nam nên tại đây đã diễn ra nhiều trận chiến ác liệt trong các cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ gắn liền với tên tuổi của các chiến sĩ cách mạng trẻ tuổi như Lương Văn Tụy, Giáp Văn Khương.

Travel79.net